اتوپیا – در این مقاله قصد داریم با ارائه راهنمای خرید روغن موتور، تمامی فاکتورهای لازم در انتخاب بهترین و مناسب‌ترین مدل را برایتان شرح دهیم. شما می‌توانید با توجه به نوع خودرو، شرایط استفاده، آب و هوای محل زندگی و… از میان تمامی انواع موجود در بازار، بهترین را خریداری کنید.
ویسکوزیته
ویسکوزیته یا گرانروی یک ماده پارامتری است که میزان مقاومت آن ماده را در مقابل جاری شدن نشان می‌دهد. این پارامتر که با نام لزجت نیز شناخته میشود یکی از مهم‌ترین پارامترهایی است که در بحث انتخاب محصول مورد توجه قرار می‌گیرد. ویسکوزیته در مایعات بر اثر نیروی جاذبه بین مولکولی به وجود می‌آید و با دما رابطه عکس دارد. به‌طوری که هرچه دما بالاتر رود میزان گرانروی مایعات کاهش می‌یابد. به عبارت دیگر روغن هایی با ویسکوزیته بالاتر باعث روغن‌کاری بهتر و عملکرد نرم‌تر موتور خودرو خواهند شد. اما چنین روغن‌هایی پس از استارت خودرو زمان بیشتری طول می‌کشد تا به تمام اجزای موتور رسیده و در همه نقاط به گردش درآیند.
در مقابل روغن هایی با ویسکوزیته پایین پس از شروع به کار موتور در زمان کمتری به تمام اجزای موتور خواهند رسید. در واقع موتور خودرو زمان کوتاه‌تری بدون روغن شروع به فعالیت می‌کند. اما در عوض روان‌کنندگی آن‌ها نیز کمتر خواهد بود!
میزان ویسکوزیته تمامی مدل های موجود در بازار روی بسته آن‌ها درج شده است. شما می‌توانید تنها با دانستن دو فاکتور API و SAE میزان کیفیت و ویسکوزیته روغن مورد نظرتان را مشاهده کنید. سپس با توجه به میزان بودجه، نوع خودرو و متوسط دمای محیط زندگیتان بهترین را خریداری نمایید.
شاخص API
شاخص API که از عبارت American Petroleum Institute گرفته شده، یک شاخص بین المللی است که توسط انجمن نفت آمریکا مطرح گردیده. نشان‌دهنده استاندارد کیفی روغن موتور است. شاخص API با دو حرف انگلیسی بر روی بطری مشخص میشود. حرف اول بیانگر نوع سوخت است که در سوخت دیزل با C و در نوع بنزینی با S نمایش داده میشود. حرف دوم نیز نشان دهنده سطح کیفیت روغن موتور است که بین A تا N متغیر است. هر چه حرف دوم به A نزدیک‌تر باشد کیفیت روغن نیز کمتر خواهد بود. شاخص‌های قدیمی به صورتSA/SB/SC/SD/SE/SF بودند. این روغن ها از کیفیت پایینی برخورداند و تنها در خودروهای قدیمی کاربرد داشتند. امروزه سطح کیفیت روغن موتورها به طور چشمگیری افزایش یافته و در خودروهای جدید از انواعی با شاخص SJ/SL/SM/SN استفاده میشود.
مطمئنا بهترین روغن موتور برای خودرو شما، همان است که در دفترچه راهنمای خودرو شما نام آن قید شده است. اما بد نیست بدانید که شما در صورت لزوم می‌توانید از روغن موتورهایی با سطوح کیفیت بالاتر استفاده کنید. ولی از روغن موتورهایی با کیفیت پایین‌تر به هیچ عنوان استفاده نکنید. به طور مثال شما می‌توانید از روغن موتوری با کیفیت SN به جای SM استفاده کنید. زیرا کیفیت این روغن بالاتر از کیفیت روغن موتور SM بوده و نه تنها برای موتور خودرو شما ضرری ندارد، بلکه از نظر کیفیت مناسب‌تر نیز خواهد بود.
غلظت روغن موتور (SAE)
همان‌طور که پیشتر نیز اشاره کردیم ویسکوزیته یا گرانروی تاثیر بسزایی در انتخاب نوع روغن موتور دارد. SAE شاخصی است که توسط انجمن مهندسین خودرو برای تعیین گرانروی یک روغن موتور استاندارد تعریف شده است. به کمک این شاخص‌ها می‌توان با نگاهی کوتاه به اطلاعات مندرج روی بطری و با مد نظر قرار دادن نوع کارکرد موتور و همچنین شرایط آب و هوایی غلظت مناسب مورد نظر خود را مشخص نمود.
مشخص کردن مقدار غلظت
برای مشخص کردن غلظت، اعداد و حروفی که بر روی بطری ها درج می‌شوند اغلب به صورت 10W-40 / 05W-40 / SAE: 20W-50 هستند. شاید در نگاه اول درک چنین اعدادی بسیار سخت به نظر برسد. اما عدد اولی که قبل از حرف W قرار دارد، نشان دهنده گرانروی در دمای پایین مانند فصل زمستان است. پس هر چه قدر این عدد کوچکتر باشد روغن موتور نیز رقیق‌تر است.
مقدار این عدد می‌تواند در استارت اول روزهای سرد زمستان نقش مهمی در سلامت موتور خودرو شما ایفا کند. زیرا برای روغن‌کاری موتور در این حالت روغن باید بسیار رقیق باشد تا بتواند به خوبی قطعات درون موتور را پوشش دهد. غلظت بالای روغن موجب کاهش روانکاری قطعات داخلی موتور میشود. به زبانی ساده‌تر می‌توان گفت مقدار عددی که قبل از W قرار می‌گیرد به شما نشان می‌دهد که غلظت روغن در چه حدی است و در استارت اول تا چه میزان اجزای داخلی موتور روغن‌کاری خواهند شد.
عدد دوم بعد از حرف W نیز بیانگر این موضوع است که روغن مورد نظر تا چه درجه حرارتی از دمای محیط می‌تواند گرانروی خود را حفظ کند. زیرا با افزایش دمای محیط و متعاقبا افزایش دمای داخل موتور، ممکن است روغن بیش از اندازه رقیق شده و چسبندگی خود را از دست بدهد. مطمئنا در صورتی که روغن موتور به هر دلیلی روانکاری یا چسبندگی خود را از دست بدهد، آسیب‌های فراوانی به اجزای موتور خودرو وارد خواهد شد. هرچه عددی که بعد از حرف W قرار می‌گیرد بزر‌گ‌تر باشد، روغن موتور نیز در دمای بالا چسبنده‌تر و سفت‌تر خواهد بود.
سینگل گرید
ناگفته نماند که در گذشته روغن‌های نسبتا ارزان قیمتی به بازار عرضه می‌شدند که تنها طی یک بازه دمایی خاص کارایی داشتند. و از همین جهت به آن‌ها روغن موتورهای مونوگرید یا سینگل گرید گفته می‌شد. با پیشرفت تکنولوژی مهندسین شرکت‌های سازنده روغن موتور توانستند روغن‌های مولتی گرید را تولید نمایند که به روغن‌های چهارفصل نیز معروف‌اند. امروزه اغلب روغن‌هایی که مورد استفاده قرار می‌گیرند از نوع مولتی گرید هستند. به همین دلیل در برابر دماهای مختلف انعطاف‌پذیری بالایی دارند. در واقع تمامی آنهایی که روی بطری آن‌ها برای تعیین گرانروی از عدادی همچون 10W-40 استفاده شده است همگی از نوع مولتی گرید هستند.
فاکتور پایه روغن موتور بر اساس ساختار:
با مطالعه مواردی که تا اینجای مقاله به آن اشاره شده است به راحتی می‌توان از روی اطلاعات مندرج روی بسته‌های روغن موتور به کیفیت و گرانروی آن‌ها پی برد. از آن جایی‌که روغن موتورها با فرآیندهای بسیار مختلفی تولید می‌شوند در ادامه قصد داریم انواع موجود در بازار را بر اساس نوع فرآیند تولید به سه نوع مینرال، نیمه سنتتیک و تمام سنتتیک تقسیم کرده و برایتان شرح دهیم.
مینرال (Mineral):
روغن موتور مینرال یا معدنی از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین انواع موجود در بازار محسوب می‌شوند. این نوع بر پایه نفت خام تولید می‌شوند. این ها اغلب فاقد افزودنی بوده و به همین دلیل تنها برای خودروهای قدیمی و کلاسیک کاربرد دارند.
نیمه سنتتیک (Semi Synthetic):
نوع نیمه سنتتیک ترکیبی از انواع سنتتیک و مینرال است. این نوع از تمام مزایای نمونه سنتتیک بهره نمی‌برند، اما در مقایسه با انواع مینرال از کیفیت بالاتری برخوردارند. این نوع نسبت به روغن‌های سنتتیک از قیمت پایین‌تری برخوردار هستند و بیشتر در وانت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
روغن موتور تمام سنتتیک
نوع تمام سنتتیک به صورت شیمیایی و در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شوند. به همین دلیل نسبت به سایر انواع موجود از کیفیت بالاتر و قدرت روانکاری بیشتری برخوردارند. این نوع به واسطه مکمل‌های پیشرفته خود رسوبات حاصل از احتراق سوخت را به طور کامل جذب می‌کنند. در نتیجه مانع ایجاد خوردگی یا زنگ زدگی فلزات درون موتور خواهند شد.
منبع: همراه مکانیک