اتوپیا – در همه جای دنیا حوادث طبیعی، نظیر سیل ، زلزله ، طوفان و…امنیت انسان‌ها را تهدید می‌کند. این حوادث در هر نقطه‌ای از جهان متوجه شماست. حتی زمانی که در خودروی شخصی‌تان، در حال فرار از یکی از آن‌ها باشید!
جاده‌های ایران نیز سالانه شاهد تلفات قابل‌توجهی براثر واژگونی و عدم توانایی راننده در کنترل خودرو و… هست. اما باوجود پایین بودن استاندارد امنیتی خودروها، توانایی راننده، یک فاکتور مهم و اساسی در کاهش آمار چنین تلفاتی است. با آموزش رانندگی حرفه‌ای در شرایط اضطراری با اتوپیا همراه باشید.
آکواپلانینگ چیست؟
آکواپلانینگ یا هیدروپلانینگ یا به زبان فارسی، شناوری (روی آب) به حالتی گفته می‌شود که یک‌لایه آب بین تایر خودرو و سطح جاده قرار گیرد. برای تصور بهتر این وضعیت، تکه یخی را فرض کنید که روی شیشه لیز می‌خورد. در حالت اول یخ را با نیروی ثابت، روی سطح رها می‌کنیم و یخ بعد از طی مسافتی می‌ایستد. در حالت بعد بین سطح و یخ، آب قرار داده و یخ را دوباره با همان نیروی قبلی رها می‌کنیم. بدیهی است که یخ مسافت بیشتری نسبت به حالت اول طی می‌کند و متوقف می‌شود.
حال تصور کنید اگر این اتفاق برای چرخ‌های خودرو در مسیری با سرعت 100 کیلومتر در ساعت رخ دهد، پیامد آن‌چه خواهد بود؟
اتفاقی که در حالت هیدروپلانینگ برای چرخ‌ها می‌افتد این است که سطح تماس بین تایر و جاده به‌وسیله آب از هم جدا می‌شود. اما چه گونه؟ تایر مسئول کنار زدن آب از مسیر حرکت خودروست. اما گاهی وقت‌ها تایر نمی‌تواند مسئولیت خود را به‌خوبی انجام دهد، هیدروپلانینگ رخ می‌دهد. پس صورت‌مسئله به این شکل درمی‌آید: خودروی در حال حرکت شما مقداری آب را در جلوی تایر جمع می‌کند. سپس حجم آب جمع شده در جلوی چرخ زیاد می‌شود، و درنهایت حجم آب، خودرو را روی خود شناور می‌کند!!
درواقع حجم آب جمع شده جلوی تایر، به‌طور کامل خودرو را از زمین بلند می‌کند.
هیدروپلانینگ چیست؟
حالا که مفهوم آکواپلانینگ را متوجه شدید به سراغ پارامترهای وقوع آن می‌رویم:
سرعت حرکت: سرعت حرکت شما رابطه مستقیم با شناور شدن دارد.
گل تایر: هر چه سطح تایر صاف‌تر باشد، کار آن برای کنار زدن آب سخت‌تر می‌شود. حتماً خطوط موازی روی تایر را دیده‌اید. این خطوط، حکم سوپاپ اطمینان برای آب جمع شده جلوی تایر رادارند.
عمق لایه آب: اگر در یک مسیر 9 متری با سرعت 85 کیلومتر بر ساعت برانید، یک‌لایه آب به عمق 2.5 میلی‌متر می‌تواند خودروی شمارا شناور کند.
وزن خودرو: طبیعتاً هر چه وزن خودرو بیشتر باشد، چسبندگی بیشتری با سطح دارد. اما زمانی که باد تایر بیش‌ازحد بوده یا فرسوده باشد اثر معکوس خواهد داشت.
ابعاد تایر: به‌عنوان یک مسئله مهم و اساسی سطح تماس بین جاده و تایر می‌تواند بر روند هیدروپلانیگ تأثیر بگذارد. هر چه عرض تایر پهن‌تر باشد، امکان شناوری آن کمتر می‌شود.
ساده‌ترین راه برای تشخیص شناور شدن، از دست دادن فرمان پذیری خودروست. به این صورت که بافرمان دادن‌های متوالی جهت حرکت خودرو هیچ تغییری نمی‌کند. روش بعدی این است که با گاز دادن دور موتور به‌صورت تصاعدی بالا رفته ولی تغییری در سرعت خودرو را مشاهده نمی‌کنیم.
اما مهم‌ترین نکته این است که بفهیم کدام‌یک از چرخ‌ها دچار شناوری شده‌اند؟ معمولاً اگر چرخ‌های جلو شناور شوند خودرو از فرمان دادن‌های شما تبعیت نخواهد کرد و در مسیر مستقیم به حرکت خود ادامه خواهد داد و حالت کم فرمانی به دلیل کم شدن چسبندگی تایرهای جلو رخ می‌دهد (بیشتر تصادفات سرپیچ‌ها در جاده‌های بارانی به این دلیل است). در صورت شناور شدن چرخ‌های عقب، شاهد حالتی شبیه دریفت خواهیم بود که مهارت راننده در کنترل خودرو تعیین‌کننده است. و در بدترین حالت 4 چرخ خودرو شناور شده که کار کنترل خودرو را برای راننده دشوار می‌شود.
آموزش رانندگی حرفه‌ای در حالت شناوری
چگونه خودرو را از شناوری خارج کنیم؟
دعا کنید! روش مشخصی برای خارج کردن خودرو از حالت شناوری وجود ندارد. باید صبر کنید تا چرخ‌ها مجدداً چسبندگی خود را به دست آوردند. اگر سرپیچ دچار حالت شناوری شدید می‌توان تنها جهت انحراف خودرو را عوض کرد. دنده‌معکوس، به‌شرط به هم نزدن تعادل خودرو می‌تواند در کم کردن سرعت خودرو مؤثر باشد.
آخرین نکته اینکه اصلاً ترمز نکنید! ترمز کردن در اصطکاک کم, معادل قفل شدن چرخ‌ها است.
چگونه با این پدیده مقابله کنیم؟
به‌عنوان اولین و بهترین راه، باید سرعت مطمئنه را رعایت کنید.(همواره با سرعتی برانید که کنترل کافی روی خودرو داشته باشید) همان‌طور که گفته شد سرعت یکی از مهم‌ترین دلایل شناوری است.
دومین راه، دوری از مکان‌ها و چاله‌هایی ست که در آن آب جمع شده است.
سومین راه و یکی از سودمندترین راه‌ها استفاده از رد لاستیک به‌جامانده خودروی جلویی است. زمانی که در یک مسیر خیس رانندگی می‌کنید تایرهای خودروی جلویی کمی از عمق آب سطح جاده می‌کاهند.
از پیچیدن‌ها و ترمزهای ناگهانی پرهیز کنید. حالت‌های بیش فرمانی و کم فرمانی باعث حذف چسبندگی در یک چرخ می‌شوند و عمل گردش را دچار نقص می‌کنند. رفتار نرم با پدال‌ها باعث تعادل خودرو می شود.
در دقایق اولیه بارش بیشتر مراقب باشید. فراورده‌های نفتی به‌جامانده روی سطح آسفالت به دلیل چگالی کمتر روی آب قرارگرفته و سطح جاده را لغزنده‌تر می‌کنند.
با دنده‌سنگین برانید! دنده‌سنگین علاوه بر کنترل بیشتر روی حرکت خودرو، امکان رسیدن به سرعت‌های بالاتر را از راننده می‌گیرد!
موارد خاص دیگری هم وجود دارند که هر راننده باید به‌طور خودجوش انجام دهد. مواردی نظیر عوض کردن مرتب و منظم تایرها، چک کردن تایرها قبل از شروع حرکت، شناخت کافی از خودرو و…
آموزش رانندگی حرفه‌ای و انتخاب بهترین تایر ماشین
اگر می‌خواهید راجع به انواع تایر ماشین بیشتر بدانید تا بهترین آن را انتخاب کنید مطلب زیر را بخوانید.