استهلاک خودرو چیست؟ استهلاک در لغت به معنی فرسوده شدن به مرور زمان است که در لوازم خودرو نیز صدق می کند و از این رو قابل جلوگیری نیست. در نتیجه حتی اگر ما از یک وسیله به طور صحیح استفاده کنیم و شرایط نگهداری مناسبی را برای آن فراهم کنیم، این اتفاق رخ خواهد داد.
در حقیقت استهلاک را می توان به معنی عمر مفید نیز در نظر گرفت که با بکارگیری یک سری قواعد و دستورالعمل ها، می توان این عمر مفید را افزایش داد. به عبارت ساده تر می توان گفت که کاهش استهلاک یک وسیله در حقیقت همان افزایش عمر مفید آن می باشد.
لوازم خودرو نیز از جمله وسایلی است که با استهلاک روبرو است که عدم استفاده صحیح و همچنین عدم نگهداری مناسب از آن، سبب می شود تا به شدت استهلاک آن افزایش یافته و عمر مفیدش کاهش یابد.
هنگامی که فردی عنوان می کند، استهلاک خودروی او بالا رفته است، در حقیقت به معنی این است که عمر مفید قطعات و لوازم خودرو او زودتر از موعد استاندارد تمام شده و در نتیجه هزینه تعمیر و نگهداری خودروی او افزایش یافته است. بحث استهلاک خودرو، خصوصا برای رانندگانی که از طریق خودروی خود امرار معاش می کنند، بسیار با اهمیت بوده و همواره سعی می کنند تا حد امکان استهلاک خودروی خود را کاهش دهند.
را ه های کاهش استهلاک خودرو با نگهداری صحیح
اولین و مهمترین نکته در کاهش استهلاک خودرو، انجام به موقع سرویس های دوره ای خودرو می باشد. سرویس های ضروری خودرو که می توان مهمترین آن ها را تعویض روغن، تعویض فیلترها، تنظیم باد، تعویض لنت ها، تعویض لاستیک و بررسی مایع رادیاتور دانست، مهمترین نقش را در کاهش استهلاک خودرو دارند.
اگر هر کدام از این سرویس ها در زمان مناسب انجام نشوند، ممکن است به خودرو صدمات شدیدی وارد شده و در نتیجه عمر مفید سایر قطعات را کاهش دهند.
1- به برق خودرو فشار نیاورید!
یکی از اشکالات بزرگ ما ایرانی‌ها در استفاده از سیستم برق‌رسانی خودرو این است که با اضافه کردن سیستم‌های صوتی بزرگ به جریان برق‌رسانی فشار می‌آوردند و باعث می‌شوند که قدرت برق خودرو کاهش پیدا کند.
جریان کشیدن بیش از حد از سیستم برق‌رسانی خودرو منجر به خرابی دینام و باطری خودرو می‌شود که این اتفاق به مستهلک‌شدن سیستم سیم‌کشی خودرو می‌انجامد. اگر علاقه‌مند به استفاده از سیستم‌های صوتی سنگین هستید پیشنهاد می‌کنیم قید باطری و سیم‌کشی اصلی خودرو را بزنید و یک باتری دوم روی ماشین خود اضافه کنید و تمام انرژی مورد نیاز را از طریق آن تامین کنید.
2- تعویض روانکارها
کنترل و بررسی روانکارهای خودرو نقش تاثیرگذاری را در کارکرد موتور ایفا می‌کنند. تمامی روغن‌های مربوط به اتومبیل باید به موقع و در زمان مشخص تعویض گردد. عدم توجه به تعویض روغن، تعویض روغن هیدرولیک، تعویض روغن ترمز و. . . خسارات جبران‌ناپذیر را به مالک تحمیل می‌کند.
3- بررسی لاستیک های خودرو
یکی از مهمترین موارد در خودرو، لاستیک‌هایش است. اگر به لاستیک‌های خودرو برسید و مواظبشان باشید، از یکی از اساسی‌ترین خرج‌های خودرو جلو افتاده‌اید. چیزی که باید بدانید این است که هم اکنون، قیمت لاستیک خودرو از هر نوع و برندی، به شدت افزایش پیدا کرده و تقریباً چهار برابر شده است و خیلی صرف ندارد که چند وقت‌یک‌بار، لاستیک خودرو را عوض کرد.
پس حالا چه‌کار کنیم که عمر لاستیک خودروی‌مان دو تا سه برابر شود؟ بهتر است هر شش ماه یکبار، لاستیک‌ها را عقب جلو کنیم و جایشان را عوض کنیم.
جابجایی تایرها:
یکی از موارد مؤثر در بالا بردن طول عمر تایرها و افزایش ایمنی خودرو، جابجا کردن آن‌هاست. به این معنی که تایرهای عقب و جلو را با رعایت جهت چرخش آن‌ها باید در هر ده هزار کیلومتر تعویض کنیم. به‌این‌ترتیب در صورت ایراد در بخش زیر بندی و جلوبندی خودرو نیز، از خورده شدن یک تایر و از قاعده خارج شدن آن، جلوگیری می‌شود.
بهتر است تا این تفکر که تایر نو باید همیشه در جلو باشد را از ذهن خارج کنیم. در بیشتر مواقع ترکیدن تایر عقب باعث منحرف شدن خودرو می‌شود چراکه در خودروهای امروزی با داشتن سیستم فرمان هیدرولیک، کنترل کردن خودرو در زمان ترکیدگی تایر جلو چندان سخت نیست.
تنظیم باد تایرها:
یکی از مهمترین و در عین‌حال کم اهمیت‌ترین کارها در نزد رانندگان، تنظیم باد تایرهاست. تایری که دارای فشار باد استاندارد نیست، خورده شدن و استهلاکی بیش‌ازحد طبیعی خواهد داشت و این تنظیم نبودن فشار باد، بر سایر قسمت‌های خودرو خصوصاً فنربندی و هندلینگ اثر محسوسی خواهد گذاشت. تنظیم نبودن باد تایرها در درازمدت تا ۱۵ درصد از عمر آن‌ها خواهد کاست و می‌تواند تا ۱۰ درصد نیز به افزایش مصرف سوخت منجر شود.
بالانس تایرها:
البته این کار معمولاً به‌سرعت از سوی رانندگان انجام می‌شود چراکه نا بالانسی تایرها اثر بسیار نامطلوبی روی کیفیت رانندگی خواهد گذاشت. تایرهای نا بالانس در سرعت‌های خاصی دچار لرزش خودرو و فرمان می‌شوند. این لرزش درست شبیه به دیگ لرزش‌های پیش‌آمده در یک خودرو منجر به اتلاف توان تولیدی موتور خواهد شد.
ضمن این‌که به قسمت‌هایی از زیر بندی و فنربندی نیز آسیب وارد می‌کند. تایرهای جلو اگر خارج از تعادل باشند، در سرعت ۸۰ تا ۱۰۰ کیلومتر در ساعت باعث لرزش فرمان می‌شوند و این قضیه برای تایرهای عقب، در سرعت‌بالای ۱۲۰ کیلومتر در ساعت خود را نشان می‌دهد.
4- از پارک طولانی مدت خودرو بپرهیزید!
برخی از ما با تصور این‌که هزینه‌های خودرو‌مان را کم کنیم، خودرو را در پارکینگ یا جایی مطمئن پارک و با وسایل نقلیه عمومی رفت و آ‌مد می‌کنیم؛ البته این کار خیلی هم درست و خوب است، اما حواس‌مان باشد که استفاده نکردن به مدت طولانی از خودرو، موجب آسیب دیدن آن می‌شود. باتری و اگزوز خودرو، قطعاتی در خودرو هستند که بر اثر استفاده نکردن، خیلی زود خراب می‌شوند.
ماجرا این است زمانی که شما خودرو را خاموش می‌کنید، انباری اگزوز، شروع به عرق کردن می‌کند و این نم و رطوب، اگزوز را می‌سوزاند.
بنابراین پیشنهاد بهینه این است که اگر در روز از خودرو‌تان خیلی استفاده نمی‌کنید و ترجیح به استفاده از وسایل نقلیه عمومی دارید، حداقل دو تا سه روز یکبار، سوار خودرو بشوید، آن را روشن کنید و یک دور کوچک بزنید. با این روش هم باتری‌اش شارژ می‌شود و هم این‌که بر اثر گرمای اگزوز، عرق‌ها و رطوبت داخل آن خشک می‌شود و منجر به پوسیدگی نمی‌شود.
5- بازدید و تعویض تسمه تایم
همان‌طور که اسمش رویش هست، به زمان تعویض تسمه زمان یا همان تسمه تایم، خیلی باید دقت کنیم. اصول کلی‌اش این است تسمه‌تایمی را که کارخانه روی خودرو بسته، باید پس از 60 هزار کیلومتر کارکرد و تسمه‌تایمی را که تعمیرگاه روی خودرو گذاشته است پس از 50 هزار کیلومتر باید عوض کرد.
6- ریگلاژ کردن کلاچ ماشین
کلاچ و جعبه دنده خودرو باید هر سه چهار ماه یکبار، ریگلاژ شوند. البته برای کلاچ‌هایی که گیربکس اتومات دارد، این عمل خیلی ضروری نیست و اشکالی ندارد، ولی خودرو‌هایی با گیربکس دستی مانند پراید و پژو‌های قدیمی، حتماً باید هر دو تا سه ماه یکبار ریگلاژ شوند. از سوی دیگر، روغن جعبه دنده هم پس از هر 30 هزار کیلومتر راه رفتن خودرو باید بررسی شود.
اگر این اتفاق نیفتد و آن را آنقدر عوض نکنیم تا روغن جعبه دنده بسوزد، هزینه بسیار سنگین‌تری نسبت به تعویض آن باید بپردازیم.
7- استفاده از کولر در زمستان
در فصل‌های سرد مثل زمستان، تقریباً هفته‌ای دو‌بار کولر خودرو را روشن کنید. مزیت این کار این است زمانی که شیشه‌ها عرق می‌کنند و رطوبت دارند، عرق‌گیر بودن کولر موجب می‌شود این رطوبت خشک شود و گاز کولر هم در جریان باشد.
با این‌که ظاهر کار عاقلانه به نظر نمی‌رسد، ولی این کار کمک زیادی به نگهداری از گاز کولرتان می‌کند. علتش هم این است که وقتی کولر استفاده نشود، گاز آن ته‌نشین شده و افت گاز رخ می‌دهد.
همین است که تابستان بعدی که می‌رسد، می‌بینیم کولرمان مثل تابستان گذشته خوب کار نمی‌کند و خیلی خنک نمی‌کند. ولی روشن کردن کوتاه‌مدت کولر در زمستان، موجب می‌شود از هزینه شارژ گاز کولر در تابستان پیش‌رو در امان بمانیم. در واقع همین کار ساده، موجب می‌شود افت گاز در کولر خودروی شما اتفاق نیفتد.
8- رسیدگی به لنت و دیسک صفحه
بدون دلیل و دائم ترمز نگیرید. در وضعیتی که می‌توانیم بدون گرفتن ترمز و با دنده معکوس سرعت را کم کنیم، بکوشیم کمتر از ترمز استفاده کنیم و در دقیقه‌های نود ترمز بگیریم. ضمن این‌که اگر سرعت‌مان همیشه مناسب باشد، نیاز به گرفتن ترمز‌های پشت‌سر هم برای کم کردن سرعت‌مان نیست.
این کار به حفظ لنت کمک می‌کند و موجب می‌شود مدت زمان بیشتری از لنت استفاده کنید و مجبور به تعویض و کار انداختن لنت جدید نشوید.
همان‌طور که ترمز کمتر موجب حفظ لنت می‌شود، کمتر کلاچ گرفتن هم موجب حفظ دیسک و صفحه کلاچ می‌شود. واقعیت این است نباید کلاچ را بیشتر از پنج ثانیه نگه داشت که اگر این‌طور باشد، تداوم این حرکت موجب استهلاک دیسک و صفحه و سوختن آن می‌شود.
9- شستن و تمیز کردن مداوم خودرو
یکی دیگر از کارهایی که باید توسط صاحبان خودرو به صورت مرتب انجام شود، شست و شوی خودرو است که باعث می‌شود بدنه خودرو سالم بماند. عملیات مربوط به رنگ‌پاشی در خط تولید خودروها به گونه‌ایست که بدنه خودروها را به صورت صیقلی و بسیار شفاف در می‌آورد و نشستن گرد و غبار بر روی بدنه خودرو منجر به کدر شدن رنگ خودرو و از دست‌دادن کیفیت اولیه آن می‌شود. در صورتی که شست و شوی دوره‌ای انجام نشود این اتفاق ممکن است منجر به پوسیدگی بدنه خودرو شده و باعث کاهش ارزش خودرو شود.
10- از سوخت مناسب استفاده کنید!
آخرین توصیه از توصیه‌های این بخش برای افزایش عمر خودرو استفاده از سوخت مناسب است. مهم نیست که از چه خودرویی استفاده می‌کنید، فقط باید بدانید که به هیچ وجه از سوخت غیرمطمئن استفاده نکنید. همیشه از مراکز معتبر و قانونی که جایگاههای سوخت رسمی در کشور هستند نسبت به تامین سوخت موردنیاز خود اقدام کنید.
به طور دوره‌ای مثلا هر یکماه یکبار به طور کامل باک خودروی خود را با بنزین سوپر پر کنید و بگذارید که خودرویتان با اکتان بالای این بنزین، کیفیت خود را بازیابی کند. همچنین اگر از خودروی لوکس استفاده می‌کنید استفاده همیشگی یا حداکثری از بنزین سوپر توصیه اصلی ما برای شماست تا عمر خودرو خود را افزایش دهید.
نکات مهم در افزایش عمر مفید خودرو
اما اگر به طور خلاصه بخواهیم نکاتی را که موجب کاهش استهلاک خودرو در بحث نگهداری آن می شوند را عنوان کنیم، به طور کلی به نکات زیر خواهیم رسید:
- سرویس به موقع روغن موتور، روغن هیدرولیک، روغن گیربکس و روغن ترمز و استفاده از انواع با کیفیت آن ها و متناسب با نوع خودروی شما
- تعویض به موقع فیلتر هوا، فیلتر روغن و فیلتر بنزین و استفاده از انواع با کیفیت آن ها و متناسب با نوع خودروی شما
- توجه به فشار باد لاستیک های خودرو و تنظیم نگاه داشتن آن ها که سبب کاهش مصرف سوخت و کاهش استهلاک خودرو می شود.
- بالانس بودن چرخ ها و تنظیم بودن فرمان که در صورت عدم تنظیم باعث فشار به جلوبندی و همچنین لاستیک سائی می شود.
- استفاده از سوخت مناسب و فاقد آلودگی
- استفاده از قطعات یدکی با کیفیت و نمونه اصلی
- روغن کاری و گریس کاری مرتب بخش هایی از خودرو که نیاز به آن دارند مثل قطعات سیستم تعلیق، جلوبندی، چرخ ها و فرمان
- توجه به سر و صدای نامتعارف خودرو و عیب یابی سریع در صورت مواجه شدن با آن
- انجام دوره ای دیاگ و عیب یابی خودرو حتی در صورتی که خطایی را مشاهده نکرده اید.
- استفاده از رینگ و لاستیک متناسب با خودرو که باعث خرابی جلوبندی نشوند.
استهلاک خودرو از یک سمت باعث کاهش ارزش خود خودرو و از یک سمت نیز باعث بالا رفتن هزینه های نگهداری خودرو می شود.
منبع: کیان باتری